BytOFFsky Festiwal – pełen sztuki

Już po raz szósty Bytów przez kilka dni był miastem pełnym sztuki. Tym razem motywem przewodnim była twórczość Józefa Chełmowskiego, stąd podtytuł „Tajemnica świata światów”. Zaproszeni artyści zaprezentowali działa nietuzinkowe w sposób typowy dla sztuki offowej – otwarty, zacierający granice pomiędzy twórcą a odbiorcą.

Festiwal rozpoczął się mocnym akcentem – sztuką „Matka Joanna” w wykonaniu łódzkiego Teatru Szwalnia. Spektakl był inspirowany opowiadaniem Jarosława Iwaszkiewicza "Matka Joanna od Aniołów" - historią opętanej zakonnicy i jej egzorcysty, który sam pada ofiarą tajemniczych demonów. Siłą opowiadania Iwaszkiewicza jest niedopowiedzenie. Spektakl w reżyserii Marcina Brzozowskiego nie odpowiada również na te pojawiające się pytania jednoznacznie. Wspaniała gra aktorska i muzyka grana na żywo dopełniły całości. Jak zwykle w przypadku prezentacji Teatru Szwalnia w Bytowie zabrakło miejsc dla wszystkich chętnych, dlatego musieliśmy skorzystać z balkonów.

W bieżącym roku festiwal zagościł także w Zakładzie Opiekuńczo-Leczniczym w Bytowie, gdzie Mieczysław Giedrojć z Teatru Małych Form przy akompaniamencie muzyków z Teatru STOP przedstawił klasyczne etiudy pantomimiczne. Głównym tworzywem spektaklu był gest, mimika i … muzyka.

Drugim punktem czwartkowego programu była pomorska debata o kulturze: kultura na pograniczu - pogranicza kultury. Muzyka pomorska, której moderatorem był Tomasz Fopke – dyrektor Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej. A w panelu dyskusyjnym uczestniczyli: prof. Anna Fiebig - Akademia Muzyczna w Gdańsku, Dawid Gonciarz - Muzeum Wsi Słowińskiej w Swołowie, Natalia Cyrzan - Instytut Kultury Miejskiej w Gdańsku, Jolanta Rożyńska - Wejherowskie Centrum Kultury, Olo Walicki - kompozytor, producent muzyczny, Jaromir Szroeder - Muzeum Zachodniokaszubskie w Bytowie. Debatę przygotował Instytut Kaszubski z Gdańska. Zapewne wszyscy obecni poczuli niedosyt, ponieważ kolejne propozycje festiwalowe znacznie ograniczyły otwartą i dłuższą dyskusję.

Tuż po debacie mogliśmy obejrzeć spektakl przygotowany przez Teatr Brzozaki zatytułowany „Ślady 237”. Ewa Orzechowska wraz z grupą młodzieży z okolic Jasienia na Kaszubach stworzyła przedstawienie mówiące nie tylko o historii linii kolejowej Bytów - Lębork, która przestała istnieć w 1945 roku i pasażerów, którzy z niej korzystali ale też o drodze przebytej przez aktorów i o warstwach nakładającej się na siebie przeszłości i teraźniejszości. Na pokazie usłyszeliśmy m.in. tradycyjne pieśni, teksty historyczne zaczerpnięte z archiwów, własne refleksje twórców oraz zobaczyliśmy obrazy zmontowane z fragmentów starego filmu i nowych zdjęć. Teatr Brzozaki w efektowny sposób zaprezentował historię miejsca, w którym żyjemy.

Kolejnym punktem programu był koncert Orkiestry Klezmerskiej Teatru Sejneńskiego, który odbył się w Gminnym Ośrodku Kultury w Tuchomiu. Jednocześnie w sali widowiskowej Bytowskiego Centrum Kultury mogliśmy zobaczyć spektakl pt. „Duety Nieistniejące” Teatru Dada Von Bzdülöw. Aktorzy: Katarzyna Chmielewska i Leszek Bzdyl za pomocą perfekcyjnego tańca, gry ciałem opowiedzieli o rolach, w jakie wpisani są kobieta i mężczyzna, ale także o współczesnym przemieszaniu i towarzyszących im trudnych wyborach. Dopełnienie stanowiły wyświetlane teksty i muzyka jazzmana Mikołaja Trzaski. Zakończenie tego dnia festiwalu stanowiły 2 koncerty. „Ceratitis Capitata” to kompozycja oparta o tematy muzyczne zaczerpnięte z muzyki sufickiej, katolickiej, prawosławnej, bahaickiej i żydowskiej, którą przedstawił Paweł Szamburski. Swoją grą solo na klarnecie oczarował publiczności. Następnie wspólnie z Patrykiem Zakrockim przedstawili swój projekt „SzaZa gra Animacje”.

Trzeci dzień festiwalowy otworzył performance z udziałem bytowskiej młodzieży zatytułowany „Ja odbiorę!”, który łączył w sobie sztukę plastyczną, muzyczną i teatralną. Na bytowskim rynku mogliśmy także obejrzeć instalację fotograficzną przygotowaną przez uczniów i absolwentów Gimnazjum nr 1, którzy pokazali swoje prace wykonane podczas różnych wydarzeń kulturalnych. Najmłodszej widowni festiwalowej zaproponowano przedstawienie Teatru Zamkowa 2 „Czerwony szalony KA”, czyli swobodną interpretację bajki o Czerwonym Kapturku.

Piątkowe popołudnie należało do duetu Paweł Szamburski i Patryk Zakrocki, którzy stworzyli ścieżki dźwiękowe do krótkometrażowych filmów Romana Polańskiego i zaprezentowali je na żywo. Twórcy dopowiadali muzycznie treści niewypowiedziane przez reżysera oraz ukazali, jak niezwykle silny głos, może odegrać w filmie: muzyka i dźwięk. Całkowicie nowa forma artystyczna spotkała się z dużym uznaniem publiczności festiwalowej. Już tradycyjnie festiwalowi towarzyszył wernisaż prac dzieci i młodzieży kształcących się pod okiem Marioli Jakackiej i Lucyny Wirkus. Tym razem wystawa została zatytułowana „Twór GWASZ przeprowadzka”.

Wieczorną propozycją festiwalową był spektakl Teatru Węgajty - „Ogień, kryzys, dworzec centralny”. Źródłem przedstawienia stały się doświadczenia bezdomnych przebywających na dworcach. Artyści poprowadzili widzów przez krajobraz ludzkich przeżyć, a dzięki trójczęściowej kompozycji widownia doświadczyła wielu obliczy „Innego człowieka”, którego stara się nie dostrzegać na co dzień. W obliczu kryzysu jednostka jest bezradna. Receptą na przezwyciężenie go jest wspólne działanie. Przedstawienie jest próbą usytuowania człowieka w społeczności, jak również dookreślenia powinności wobec indywiduum, jaką jest każdy człowiek - każdy „Inny”.

Ostatnią piątkową propozycją był niezwykle energetyczny koncert zespołu Drekoty, który od początku konsekwentnie porusza się poza jakąkolwiek systematyką gatunkową. Z trudności zakwalifikowania muzyki Drekoty uczyniły swoje oręże, a ich gatunkiem stał się brak gatunku. Bazowe instrumentarium zespołu to perkusja, klawisze i trzy przeplatające się wokale.

BytOFFsky Festiwal zakończył się w sobotę cyklem zdarzeń artystycznych pn. Święto Kaszëbë II w wykonaniu wielu artystów współpracujących z Olem Walickim. W Bytowie gościli m.in.: Maciej Salamon, Maciej Chodziński, Marcin Rupiewicz, Aleksandra Baliszewska-Walicka, Mikołaj Trzaska, Wojciech Stamm, Tymon Tymański, Grzegorz Nawrocki, Pat Stawiński itd. Najpierw odbył się na dziedzińcu zamkowym wernisaż wystawy zbiorowej - grafiki, malarstwo, instalacje, video: Macieja Salamona, Macieja Chodzińskiego, Marcina Rupiewicza, Aleksandry Baliszewskiej-Walickiej. Kolejnym punktem programu była muzyczna opowieść o Aniołach i Demonach Józefa Chełmowskiego w wykonaniu trójmiejskiego jazzmana Mikołaja Trzaski. Artysta w sposób magiczny, swoją grą na saksofonie, opowiedział o swoim odbiorze twórczości i wystawy „Józef Chełmowski. In memoriam” w Muzeum Zachodniokaszubskim. Następnie Wojciech Stamm a.k.a. Lopez Mausere i Marcin Rupiewicz w ramach akcji performatywnej zaprosili wszystkich na badanie terenu i poszukiwanie sensu życia w drodze z bytowskiego zamku do Bytowskiego Centrum Kultury.

Jednak głównym punktem sobotniego programu była prapremiera płyty znanego muzyka i kompozytora Ola Walickiego „Kaszëbë II”, która na rynku znajdzie się 3 listopada br. W sali Bytowskiego Centrum Kultury obejrzeliśmy teledyski do piosenki „Salamon” autorstwa Macieja Salamona i Macieja Chodzińskiego, „Las” (reż. Julia Sokolnicka) i „Słone Przymorze” (reż. Marcin Rupiewicz) oraz wysłuchaliśmy koncertu Ola Walickiego wraz z zespołem Kaszëbë II. Mocne gitarowe brzmienia, przebojowe melodie w połączeniu z wyrazistymi i prowokacyjnymi tekstami napisanymi przez siedmiu bezkompromisowych autorów, m.in. Dorotę Masłowską, Tymona Tymańskiego – to autorska wizja Kaszub, pięknych i strasznych.

BytOFFsky Festiwal zakończył koncert Grzegorza Nawrockiego zatytułowany „Nawrocki Folk Computer Band” oraz Jam Session z udziałem wszystkich artystów, który odbył się w Klubie Festiwalowym „Jaś Kowalski”.

BytOFFsky Festiwal współfinansowany przez Unię Europejską ze środków finansowych Europejskiego Funduszu Rybackiego, zapewniającą inwestycje w zrównoważone rybołówstwo oraz Gminę Bytów, Powiat Bytowski oraz Samorząd Województwa Pomorskiego.